Catalaanse politici in de cel. De EU werkt met twee maten en gewichten.

Gisteren viel het doek over het proces tegen de Catalaanse politieke leiders. De straffen voor het organiseren van het referendum op 1 oktober 2017 zijn loodzwaar. Voormalig vicepresident Oriol Junqueras kreeg 13 jaar gevangenisstraf. De vroegere parlementsvoorzitter Carme Forcadell 11 jaar, de “twee Jordi’s” 9 jaar, ... Samen krijgen 9 Catalanen 100 jaar celstraf. 

De Catalaanse politieke en sociale acties zijn altijd vreedzaam geweest. Het genadeloze verdict staat haaks op de principes van de rechtsstaat en tarten de verbeelding van elke democraat. De EU is tegenover derde landen altijd de eerste om kwesties als vrijheid en politieke gevangenen hoog op de agenda te plaatsen. En terecht. Je zou dan wel denken dat men de standaarden die men van derde landen verwacht, minstens ook zelf naleeft. Niets is minder waar.

Anno 2019 heeft de EU politieke gevangenen op haar eigen grondgebied en toch blijft het in het Berlaymontgebouw “business as usual”. Wat voor iedereen zonneklaar is, namelijk dat dit een politiek proces was, geïnspireerd door wraak en Spaanse vergeldingsdrang, wordt door premier Sanchez én de woordvoerder van de Europese Commissie koudweg ontkend. Nochtans gaf een internationaal netwerk van waarnemers al aan dat de procesgang niet eerlijk en weinig tegensprekelijk verliep. 

Ik kan me niet ontdoen van de indruk dat de EU met twee maten en twee gewichten werkt. Paul Bekaert, advocaat van Carles Puigdemont, maakte gisteren al de opmerking. Wat als dit in Polen of Hongarije zou gebeuren? Zou de Commissie dan ook zwijgen en alles met de mantel der liefde bedekken? Zeker niet, want tegen deze lidstaten activeerde de Commissie wél al artikel 7 voor inbreuken op de rechtstaat. Waarom zwijgt men nu wel? 

Welke belangen verdedigt de Commissie eigenlijk? Die van de grote lidstaten, of die van de Europese burgers? Als de Commissie inderdaad ook hoedster is van de verdragen, hoe kan ze dan tolereren dat er zo van de standaarden wordt afgeweken?

Tijd om onderstaande veelzeggende grafiek uit het EU-scorebord voor justitie 2019 in herinnering te brengen.[1] Daarin zien we de resultaten van een publieksbevraging over de perceptie van rechterlijke onafhankelijkheid. Opvallend: Spanje bengelt daar helemaal onderaan en scoort slechter dan bijvoorbeeld Hongarije en Polen. 

Veel werk op de plank voor de nieuwe Europese Commissaris voor justitie, Didier Reynders. 

Als Minister van buitenlandse zaken moet Didier Reynders toch ook beseffen dat het stilzwijgen van de Commissie de geloofwaardigheid van de EU om in het buitenland over mensenrechten te spreken, volledig ondermijnt? 

Daarom deze oproep aan Didier Reynders: sluit uw ogen niet, probeer niet recht te praten wat krom is en neem actie. Didier Reynders, u kan als liberaal toch onmogelijk aanvaarden dat politici die vreedzaam opkomen voor zelfbeschikking jarenlang achter de tralies verdwijnen? Not on your watch! 

[1]https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/justice_scoreboard_2019_en.pdf, EU Justice Scoreboard 2019, p. 44